เข้าสู่ยุคการตลาด 4.0 รออะไรกัน เขาไปกันหมดแล้ว

ยุคที่ผู้ผลิตมีแนวคิดว่า ผู้คนนิยมผลิตภัณฑ์ราคาถูก แต่ต้องมีคุณภาพดีที่สุดด้วย เน้นการแข่งขันด้านการขายสินค้ามากกว่าความสามารถด้านการผลิต โดยมอง “สินค้าเป็นศูนย์กลาง” ยังไม่ค่อยให้ความสำคัญ กับความต้องการของผู้บริโภค สินค้าที่ผู้บริโภคต้องการ ยังเป็นสินค้าตอบโจทย์ขั้นพื้นฐาน ส่วนผู้ผลิตก็มีความต้องการผลิตให้ได้มากขึ้น เพื่อลดต้นทุนด้านการผลิต เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันเรื่องราคา จึงเป็นตัวกระตุ้นให้ภาคอุตสาหกรรม มีวิวัฒนาการอย่างก้าวกระโดด ผู้ผลิตมีการนำเครื่องจักรและเทคโนโลยีทันสมัยเข้ามาเพื่อช่วยในเรื่อง กำลังและประสิทธิภาพ การผลิตสินค้าจำนวนมาก ตามความต้องการระดับมวลชน(Mass)

 จากคำถามที่ว่า จะผลิตอย่างไร เปลี่ยนมาเป็นจะผลิตอะไร และจะขายอย่างไร เพื่อช่วงชิงส่วนแบ่งทางการตลาด ให้ได้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ จากเดิมที่ใช้เทคนิคแค่ 2Ps สินค้า(Products) + ราคา(Price) หรือสินค้าตรงกับความต้องการและราคาถูกกว่า มาสู่การวางแผน กลยุทธ์การตลาด(Strategic Marketing) หรือ 4Ps เพื่อสร้างความได้เปรียบด้านการแข่งขัน เพราะผู้บริโภคมีทางเลือกมากขึ้น เมื่อสินค้าเหมือนกัน ราคาไม่ต่างกัน แล้วทำอย่างไรให้ผู้บริโภค ตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าของเราครับ!

โดยกลยุทธ์การตลาด 4Ps ประกอบไปด้วย สินค้า(Product) + ราคา(Price) + สถานที่จัดจำหน่าย(Place) + การส่งเสริมการขาย(Promotion)

นั่นคือว่า นอกจากสินค้าตรงความต้องการ ราคาถูกกว่าแล้ว ถ้าทำเลที่ตั้งขายสินค้า อยู่บริเวณชุมชนหรือสัญจรไปมาง่าย โอกาสในการขายก็มากขึ้นตามไปด้วย พร้อมทั้งมีโปรโมชั่นส่งเสริมการขาย เช่น ซื้อ 1 แถม 1 ลดราคา หรือ มีของแถม ยิ่งเชิญชวนให้ผู้บริโภคตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าของเราได้ง่ายขึ้น พร้อมกับมีการทำวิจัยการตลาดร่วมด้วย เพื่อช่วยในการออกแบบวางแผนกลยุทธการตลาด 4Ps ให้มีประสิทธิภาพ ได้ยอดขายตามเป้าหมายที่ตั้งไว้

เปลี่ยนแปลงอำนาจทางการตลาด จากผู้ผลิต มาเป็น ผู้บริโภค เพราะอินเทอร์เน็ตได้ลดข้อจำกัดด้านการเข้าถึงข้อมูล ข้อมูลและความรู้ถูกเชื่อมโยงเข้าด้วยกัน กับผู้บริโภคที่ รู้มากขึ้น! เข้าใจมากขึ้น! และเรียกร้องมากขึ้น! การทำการตลาดก็ต้องเปลี่ยนมาเป็น ให้ความสำคัญและตอบสนองความต้องการของลูกค้า ให้เกิดความพึงพอใจสูงสุด เป้าหมายทางการตลาด เปลี่ยนจากการทำตลาดแบบมวลรวม(mass market) มาเป็นการทำตลาดแบบกำหนดเป้าหมาย(Target market)

ผู้บริโภคจากที่เคยเลือกซื้อสินค้าที่มีอยู่ในท้องตลาด ก็เปลี่ยนมาเป็นค้นหาและเรียกร้องสินค้า ที่ตอบสนองตรงความต้องการ ตามข้อมูลที่ได้รับ เช่นตามกระแส หรือสินค้ายอดนิยม กลยุทธ์การตลาดจากที่เคยมี “สินค้าเป็นศูนย์กลาง” (4Ps) ได้พัฒนามาเป็น “ผู้บริโภคเป็นศูนย์กลาง(4Cs)” หรือ ความต้องการ(Customer) + ต้นทุนของผู้บริโภค(Cost) + ความสะดวกสบาย(Convenience) + การสื่อสาร(Communication)

หมายถึงว่า ผู้บริโภคจะเรียกร้องสินค้า ที่ตอบสนองตรงความต้องการ และพิจารณาจากค่าใช้จ่ายรวมทั้งหมด ในขั้นตอนการซื้อสินค้า ไม่ใช่เปรียบเทียบเรื่องราคาอย่างเดียว เลือกซื้อจากที่มีความสะดวกในการซื้อ เช่น ระยะทางใกล้หรือเป็นทางที่ต้องเดินทางผ่านเป็นประจำ โปรโมชั่นอย่างเดียวอาจไม่ดึงดูดได้แล้ว แต่ต้องสามารถสื่อสารข้อมูล สร้างความพึงพอใจได้ เช่นเรื่องคุณสมบัติ ภาพลักษณ์ มีความเข้าใจถึงความต้องการ ในมุมผู้บริโภค ไม่ใช่คิดเอาเองว่านี่คือสิ่งที่ผู้บริโภคต้องการครับ และการเกิดขึ้นของอินเทอร์เน็ต ยังได้นำไปสู่ธุรกิจรูปแบบใหม่ที่มีชื่อเรียกว่า “การค้าอิเล็กทรอนิกส์ หรือ e-Commerce” ที่เป็นการทำธุรกิจบนโลกออนไลน์ ผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ที่ผู้บริโภคสามารถค้นหาและเลือกซื้อสินค้าที่ต้องการ ได้จากผู้ขายที่มีอยู่ทั่วโลก ในส่วนผู้ขายก็ลดต้นทุนในการดำเนินธุรกิจได้มาก เพราะไม่ต้องมีหน้าร้าน เปิดขายได้ 24 ชั่วโมง นำเสนอสินค้าแก่ผู้ซื้อที่มีอยู่ทั่วโลกได้เช่นเดียวกัน

เมื่อตลาดของผู้บริโภคที่ใหญ่ขึ้น ความหลากหลายและความต้องการที่แตกต่าง ก็มากขึ้นตามไปด้วย กลยุทธ์การตลาดก็มีความซับซ้อนมากขึ้น ผู้บริโภคเริ่มให้ความสำคัญกับสิ่งที่เรียกว่า “คุณค่าของสินค้า (Product Values)” มากขึ้น จากที่เคยทำการทำตลาดมวลรวม เปลี่ยนมาเป็นการทำการตลาดแบบกำหนดกลุ่มเป้าหมาย (Target Market)

กลยุทธ์การตลาดจึงเป็นการผสมผสานระหว่าง กลยุทธ์การตลาด (4Cs) มาเป็นกลยุทธ์การตลาดแบบ (STP) ซึ่งประกอบไปด้วย

ยุคการตลาด 3.0 ยุคเครือข่ายสังคมออนไลน์ (Social Network) ผู้บริโภคมีอำนาจในการสื่อสารระหว่างกันเองมากขึ้น เกิดการ รวมกลุ่ม อำนาจในการต่อรองก็มากขึ้นตามไปด้วย มีความสนใจและให้ความสำคัญกับ สิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศน์ ความเป็นอยู่ของสังคมมากขึ้น เพราะอีกด้านหนึ่งของความเจริญ ความสะดวกสบายจากเทคโนโลยี คือการทำลายสิ่งแวดล้อม สร้างมลภาวะ และปริมาณการใช้และทำลายทรัพยากรธรรมชาติก็มากขึ้นตามไปด้วย

การเชื่อมโยงระหว่างกันของผู้บริโภค ได้เข้ามามีบทบาทต่อความคิดและการดำเนินชีวิต มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น มุมมอง ทัศนคติ สนใจในเรื่องที่กำลังเป็นที่นิยม หรือกระแสสังคม การตัดสินใจจะฟังคำแนะนำ จากคนรอบข้าง รีวิว มากกว่าจากทางเจ้าของผลิตภัณฑ์ เลือกรับข้อมูลเฉพาะสิ่งที่ตัวเอง สนใจหรือต้องการ จากข้อมูลจำนวนมากบนโลกโซเชี่ยล การตลาดยุค 3.0 นอกจากกลยุทธ์ พื้นฐาน(4Cs) เพื่อความสำเร็จในการดำเนินธุรกิจแล้ว ยังต้องเน้นความเป็นมนุษย์ นำประเด็นแนวคิดการตลาดเพื่อสังคมเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ด้วย โดยต้องตอบสนองความต้องการของลูกค้า ทั้งด้านจิตใจ และอารมณ์ ไปพร้อมกับการมีความรับผิดชอบต่อสังคม โดยที่เราเอง ก็ยังสามารถสร้างผลกำไรได้ครับ